Voorzieningen voor vluchtelingen uit Oekraïne

Publicatiedatum 13 september 2023

Onderwijs

Kinderen en jongeren uit Oekraïne hebben recht op onderwijs. Ze moeten naar school. Onze belangrijkste taak daarbij is ervoor zorgen dat de kinderen gezond en gelukkig zijn.

Voor het basisonderwijs (leerlingen van groep 3 tot en met 8) is er een centrale nieuwkomersklas geopend. Deze klas is in het Lingehuis aan de Koppelsedijk in Geldermalsen.

De leerlingen krijgen ongeveer 40 weken les in de nieuwkomersklas. Daarna kunnen ze voldoende Nederlands spreken om naar het reguliere onderwijs te gaan.

Aanmelding nieuwkomersonderwijs

Aanmelden kan via de bassischool naar keuze. De leerling kan ook direct bij de nieuwkomersklas aangemeld worden. Tijdens de periode in het nieuwkomersonderwijs hebben de basisschool en de nieuwkomersonderwijs vaak contact met elkaar. Ze bespreken hoe het gaat met de leerling.

Vervoer

De gemeente regelt vervoer voor leerlingen die niet zelf naar school kunnen komen. En voor kinderen die verder dan 3 kilometer van de school wonen.

Voor het voortgezet onderwijs is er onderwijs bij de Internationale Schakelklas in Tiel of Gorinchem. Hier kunnen ze snel Nederlands leren. Als ze dat goed genoeg kunnen, gaan ze door naar het reguliere onderwijs. Voor leerlingen op de middelbare school regelt de gemeente geen vervoer.

De Rijksoverheid heeft een gids voor schoolleiders, besturen en gemeenten uitgebracht. In deze gids staat hoe het onderwijs voor Oekraïense kinderen en jongeren georganiseerd moet worden.

Wilt u Nederlands leren? Ga dan naar de website van ROC Rivor. 

Werken in Nederland

Per 1 april 2022 is er een regeling ingegaan, waardoor vluchtelingen in loondienst kunnen werken met terugwerkende kracht vanaf 4 maart. Om te kunnen werken hebben vluchtelingen een document nodig waaruit hun verblijfsstatus als tijdelijke beschermde blijkt en een Burgerservicenummer (BSN). Als een vluchteling zich inschrijft bij de gemeente waar hij/zij (tijdelijk) verblijft, wordt de verblijfsstatus vastgelegd en krijgt de vluchteling een BSN. De werkgever heeft geen tewerkstellingsvergunning meer nodig. De werkgever moet wel een melding doen bij UWV. 

Op het moment dat u werk heeft, moet u dat doorgeven aan de gemeente via leefgeldregeling@westbetuwe.nl. Geeft u dan ook door waar en wanneer u bent gestart met werken. De leefgeldregeling voor u eindigt dan per de eerste dag van de volgende kalendermaand. De hoogte van de inkomsten van werk doen er niet toe. Dit betekent dat het kan voorkomen dat het salaris lager is dan het leefgeld, als u maar een beperkt aantal uur werkt. Heeft u kinderen? Voor hen blijft de leefgeldregeling doorlopen. Wanneer het werk stopt, heeft u opnieuw recht op leefgeld. Ook dit gaat in op de eerste dag van de daarop volgende maand. Geef dit door via hetzelfde e-mailadres.

Als u werkt en een laag inkomen heeft, heeft u recht op verschillende regelingen die het inkomen aanvullen. Dit zijn bijvoorbeeld kinderbijslag of zorgtoeslag. Een vrijwilliger van Welzijn West Betuwe kan u helpen bij het aanvragen en kijkt waar u recht op heeft. 

Meer informatie over werken in Nederland als Oekraïense vluchteling vindt u op de website van de Rijksoverheid. Algemene informatie over werken in Nederland als buitenlandse werknemer vindt u bij www.workinnl.nl. 

Gezondheid en zorg

Net als andere inwoners mogen vluchtelingen zelf een huisarts kiezen. Meestal is dat de dichtstbijzijnde huisartspraktijk bij de noodopvanglocatie of de huisartsenpraktijk van het gastgezin. Een huisartsenpraktijk mag het inschrijven van een nieuwe patiënt weigeren in bepaalde situaties. Bijvoorbeeld als de praktijk vol zit. De patiënt zoekt dan een andere praktijk. Het weigeren van zorg bij spoedsituaties kan niet.

Zie ook deze voorlichtingsvideo's

Het kan voorkomen dat de huisarts een niet-ingeschreven vluchteling moet doorverwijzen naar medisch specialist. Hiervoor heeft de huisarts de naam van de persoon in Nederlandse letters en de geboortedatum nodig.  Burgerzaken geeft dan een verklaring af dat de vluchteling bestaat. Zo kan een vluchteling worden doorverwezen. 

Team sociaal 

Net als andere inwoners kunnen ook vluchtelingen bij Team sociaal van de gemeente terecht. Team sociaal helpt u:

• Als u behoefte heeft aan psychische ondersteuning, 
• Bij vragen over opvoeden en opgroeien van kinderen, 
• Bij hulpmiddelen zoals een rolstoel als u een handicap heeft, 
• Aan vervoer als u niet goed ter been bent.

De medewerkers van Team sociaal bieden zelf begeleiding of verwijzen door naar professionele ondersteuning die bij u past. Met elkaar werken we ernaartoe dat u weer op eigen kracht verder kunt. Zie ook de informatie van Pharos over gezondheid, waaronder een folder over psychische gezondheid in het Oekraïens en Russisch. 

Vergoeding medische zorg

Alle zorg in het basispakket wordt vergoed, zie hier het overzicht. 

Kijk voor informatie over medische zorg en de kosten daarvan op de website van Zorgverzekeringslijn.  Zie voor meer informatie ook Refugeehelp.nl. Vluchtelingen die zijn geregistreerd in de Basisregistratie Personen (BRP) vallen sinds 1 juli onder de Regeling Medische zorg Ontheemden (RMO). Zij hoeven geen zorgverzekering af te sluiten en dus ook geen premie of eigen risico te betalen. Naast de basiszorg worden enkele aanvullende behandelingen vergoed; dit gaat onder meer om brillen en gehoorapparaten, abortuszorg, anticonceptie, mondzorg bij acute pijnklachten (tot 250 euro) en bepaalde geneesmiddelen. De zorgverlener vindt het burgerservicenummer (BSN) na 1 augustus in de verzekeringsgegevens en kan met terugwerkende kracht vanaf 1 juli declareren. 

Is de zorg vóór 1 juli verleend, of is diegene nog niet ingeschreven in de BRP, dan wordt alleen het basispakket vergoed. Dit valt dan onder de Subsidieregeling medisch noodzakelijke zorg aan onverzekerden. Hiervoor kan een zorgverlener bij het CAK de kosten declareren; dit is inmiddels mogelijk zonder meldnummer. Ook hiervoor is van vluchtelingen geen eigen bijdrage nodig. 

Voor de tandarts geldt dat alleen enkele uitzonderlijke kosten in het basispakket zitten en zodoende vergoed worden vanuit de RMO-regeling of Subsidieregeling medisch noodzakelijke zorg onverzekerden (zie boven). Dit gaat om ernstige aandoeningen en chirurgische tandzorg. Tandzorg voor kinderen zit ook in het basispakket en wordt dus vergoed, met uitzondering van de orthodontist. Sinds 1 juli geldt daarnaast een vergoeding tot 250 euro voor behandeling bij acute pijnklachten, voor BRP-geregistreerde vluchtelingen vanuit de RMO-regeling. 
Andere tandartskosten worden niet landelijk vergoed. Wel is mogelijk via de gemeente een tegemoetkoming aan te vragen. Hierbij gelden dezelfde regels gelden als voor andere inwoners met een minimuminkomen. Vergoeding van medische kosten zijn nooit hoger dan de extra vergoedingen zoals opgenomen in Gemeentepolis Garant Verzorgd 2 en/of Garant Tand verzorgd 2. Neem daarvoor contact op met oekraine@westbetuwe.nl.

Kijk voor informatie over medische zorg en de kosten daarvan op de website van Zorgverzekeringslijn.  Zie voor meer informatie ook Refugeehelp.nl.

Financieel 

Oekraïense vluchtelingen hebben recht op een leefgeldregeling. Dit leefgeld is bedoeld voor kleding, voedsel en persoonlijke uitgaven. Er is recht op de leefgeldregeling vanaf het moment dat vluchtelingen in de gemeente aankomen. Daarbij gaan we er vanuit dat zij zich zo snel als mogelijk inschrijven bij Burgerzaken. De uitbetaling van het leefgeld kan pas starten als de inschrijving bij Burgerzaken in behandeling is genomen. 

Onderstaand ziet u een aantal vragen en antwoorden over het leefgeld. Staat uw vraag er niet bij? Mail dan naar leefgeldregeling@westbetuwe.nl. 

Vraag en antwoord

Heeft een vluchteling uit Oekraïne recht op een uitkering?

Oekraïense vluchtelingen hebben recht op een leefgeldregeling. Dit leefgeld is bedoeld voor kleding, voedsel en persoonlijke uitgaven. Als u bij een gastgezin blijft, krijgt u een hogere vergoeding voor onder andere openbaar vervoer of om bij te dragen aan de kosten die het gastgezin maakt.

Vanaf wanneer is er recht op een uitkering?

Er is recht op de leefgeldregeling vanaf het moment dat vluchtelingen in de gemeente aankomen. Daarbij gaan we er van uit dat zij zich zo snel als mogelijk inschrijven bij Burgerzaken. De uitbetaling van het leefgeld kan pas starten als de inschrijving bij Burgerzaken in behandeling is genomen. 

Hoe hoog is de uitkering?

De hoogte van het bedrag voor voedsel, is per persoon 205 euro per maand. De hoogte van het bedrag voor kleding en andere persoonlijke uitgaven, is per persoon 55 euro per maand. Vluchtelingen in particuliere opvang (dus niet op een gemeentelijke locatie) ontvangen daarnaast 215 euro per volwassene per maand en 55 euro per minderjarige per maand. Deze vergoeding is bedoeld voor onder andere openbaar vervoer of om bij te dragen aan de kosten die het gastgezin maakt.

Zolang de gemeente nog contant of met een prepaid bankpas (anoniem) uitbetaalt, werken we met weekbetalingen in plaats van maandbetalingen. Op het moment dat er een Nederlandse bankrekening is, stappen we over op deze maandbetalingen.

Hoe krijgen vluchtelingen de uitkering?

Vluchtelingen die zich inschrijven bij burgerzaken, ontvangen hierover een brief direct bij de inschrijving bij burgerzaken. Bij deze brief zit een prepaidbankpas waarop zij het weekgeld gestort krijgen. Vluchtelingen die in de gemeentelijke opvang verblijven, krijgen hun leefgeld via prepaidbankpas die zij via de locatieleider ontvangen.

Deze prepaidpas kan als elke andere bankpas gebruikt worden om overal te betalen. Gaat u aan het werk, dan mag de werkgever hier echter geen geld op storten. We vragen alle vluchtelingen om zo snel als mogelijk een Nederlandse bankrekening te regelen, zodat het leefgeld op die bankrekening overgemaakt kan worden. De prepaidpas is bedoeld als tijdelijke oplossing.

Krijgt de vluchteling weekgeld of maandgeld?

De landelijke regeling voorziet in maandgeld. Zolang we nog werken met een prepaid pas, betalen we per week. Zodra er een Nederlandse bankrekening is, stappen we over op maandelijkse betalingen. 

Hoe krijgt een vluchteling een Nederlandse bankrekening?

Met een geldig, digitaal uitleesbaar Engelstalig paspoort met biometrische gegevens (een pasfoto en vingerafdruk) kan er een bankrekening worden aangemaakt. Bijvoorbeeld de ING en de Rabobank hebben een website hebben in het Oekraïens.Zonder biometrisch paspoort hebt, is het lastiger om een bankrekening te krijgen. Zie Betaalvereniging voor meer informatie. 

Is de uitkering vast, of kan deze worden gekort bij eventuele inkomsten van werk?

De uitkering stopt op het moment dat er inkomsten uit arbeid zijn. Dit geldt dan alleen voor de vluchteling die deze inkomsten ontvangt en niet voor de rest van de gezinsleden. De hoogte van de inkomsten doen er niet toe. Het geldt voor zowel de vaste uitkering als voor de extra toelage bij particuliere opvang. Zodra de vluchteling weet dat hij of zij geld gaat verdienen, moet dat doorgegeven worden aan de gemeente. Dit kan via leefgeldregeling@westbetuwe.nl. De leefgeldregeling voor de betreffende vluchteling stopt dan per de eerste dag van de daarop volgende maand. De leefgeldregeling voor de andere gezinsleden wordt dan nog op de prepaid pas of bankrekening van de ouder gestort. Wanneer de vluchteling stopt met werken, herleeft het leefgeld ook weer per de eerste van de daaropvolgende maand.  

Hoe werkt de prepaidpas?

De prepaidpas krijgt u van de gemeente. Op de pas wordt weekgeld gestort. U kunt de pas gebruiken als elke andere bankpas. Uw saldo opvragen kan online en niet via een geldautomaat. U krijgt tegelijk met uw bankpas een handleiding mee, waar in staat hoe dit werkt. 

Moeten vluchtelingen zelf hun verhuizing, vertrek of wijziging in gezinssituatie aan de gemeente doorgeven?

Ja, dat is nodig. Als u terugkeert naar Oekraïne of naar een ander land vertrekt, moet u dit in persoon melden bij het gemeentehuis met een afspraak voor emigratie. Als u binnen Nederland verhuist, registreert u zich in de gemeente waar u gaat wonen via een korte procedure daar en hoeft u de verhuizing niet in persoon te melden. In beide gevallen is er een bericht nodig naar leefgeldregeling@westbetuwe.nl. Ook bij een verandering in de gezinssituatie; bijvoorbeeld terugkeer van gezinsleden of geboorte van kinderen, geeft u dit aan ons door om te zorgen dat u het juiste bedrag aan leefgeld ontvangt. 

Heeft de financiële ondersteuning van vluchtelingen effect op de financiën van het gastgezin? Denk aan de hoogte van een bijstandsuitkering, SVB- of UWV-uitkering, AOW, of toeslagen.

Nee, dat heeft het niet. Zie voor specifieke informatie de website van de Rijksoverheid. 

Kunnen vluchtelingen leefgeld aanvragen bij de Sociale Verzekeringsbank (SVB)? 

De vergoeding via de SVB geldt alleen voor evacués en gerepatrieerden. Evacués zijn een specifieke groep vluchtelingen die kwetsbaar zijn; dit is een heel kleine groep en degene die dit wel zijn, zijn bij het Rijk al bekend. Gerepatrieerden zijn Nederlanders en hun gezinsleden (1e graad) die vanwege de crisis een land moeten ontvluchten. Verreweg de meeste vluchtelingen kunnen hier dus geen gebruik van maken. Zij kunnen terecht bij de gemeente voor leefgeld.

Is er een vergoeding voor het opnemen van vluchtelingen in huis, als gastgezin?

Gastgezinnen ontvangen geen uitkering. Het uitgangspunt is dat vluchtelingen zelf leefgeld krijgen. Dit bedrag is iets hoger als zij in particuliere opvang zitten, zodat ze kunnen bijdragen aan kosten voor bijvoorbeeld boodschappen en vervoer. Het is voor de vluchtelingen niet verplicht bij te dragen aan de kosten van het gastgezin. Het is aan het gastgezin om hier met de vluchtelingen afspraken over te maken.

Hoe zit het met de aansprakelijkheidsverzekering (WA) voor vluchtelingen uit Oekraïne? 

Over het algemeen zijn vluchtelingen uit Oekraïne die verblijven bij een gastgezin meeverzekerd onder de aansprakelijkheidsverzekering van het gastgezin. Ze worden dan gezien als logé. Vraag dit voor de zekerheid na bij de betreffende verzekeringsmaatschappij. Ook schade aan de woning en/of inboedel moet eerst worden geclaimd bij de woonhuis- of inboedelverzekering van het gastgezin. Verzekeraars Centraal Beheer Achmea, Melior en AxaXL hebben afgesproken dat dit geen gevolgen heeft voor de premie. Als blijkt dat de schade niet wordt vergoed, kan er een claim worden ingediend bij de gemeente. Vluchtelingen die verblijven in opvanglocaties zijn verzekerd via de gemeente waarin zij in verblijven. Dit gaat om alle mensen met Oekraïense nationaliteit, alle derdelanders die rechtmatig in Oekraïne verbleven voorafgaand aan 24 februari, hun gezinsleden en de vrijwilligers die zich met hun opvang bezighouden. Uitgezonderd: schade door Covid-19 en schade aan verblijfsruimten/gebouwen. Wel zijn hierbij voorwaarden en eigen risico’s van toepassing. 
Neem voor meer informatie contact op met oekraine@westbetuwe.nl. Als een vluchteling permanente huisvesting heeft gevonden en in bezit is van een motorrijtuig zoals een auto of motorfiets, dan zijn zij verplicht een WA-verzekering af te sluiten.

Hoe kan een vluchteling zijn of haar bankrekeningnummer doorgeven of doorgeven dat hij of zij werk heeft?

Dit kan door een mail te sturen naar leefgeldregeling@westbetuwe.nl. Stuur daarbij onderstaand formulier ingevuld mee.

Is er een mogelijkheid voor vluchtelingen om hun meegebrachte cash (valuta uit Oekraine, de hryvnia) ergens in te wisselen voor euro's?

Ja, de Rijksoverheid biedt een eenmalige mogelijkheid om tot 10.000 hryvnia (ca. 310 euro) per persoon om te wisselen via de GWK Travelex kantoren. Zie refugeehelp.nl/cash.