Nieuwjaarstoespraak burgemeester: Woorden doen ertoe

Samen West Betuwe

Dames en heren, vertegenwoordigers van verenigingen, bedrijven en maatschappelijke organisaties, raadsleden, collegeleden, medewerkers, lieve mensen, beste inwoners van West Betuwe en toehoorders, 

Van harte welkom aan het eind van deze wat grijze januari-dag in ons vernieuwde gemeentehuis. Wat fijn dat u met zovelen naar hier bent gekomen voor de gezamenlijke start van het politieke en bestuurlijke jaar 2024. Het jaar waarin de gemeente 5 jaar jong is geworden.

Vanaf deze plaats spreek ik de hoop uit dat het u en uw dierbaren in alle opzichten goed zal gaan. Uiteraard wens ik u toe dat we samen de goede dingen kunnen doen voor onze mooie gemeente en gemeenschappen. Ik voeg er persoonlijk aan toe dat ik hoop dat de zegen van de HEERE God op ons werk mag rusten.

De prijzen

Het nieuwe jaar is voor een bepaalde groep inwoners op een bijzondere manier begonnen. Toen het al weer donker werd, reed de felverlichte truck van de Nationale Postcodeloterij het Marktplein in Geldermalsen op. Postcode 4191 werd landelijk bekend. Enkele inwoners kregen miljoenen. Vijf dagen later wonnen velen ruim 12 duizend euro. Ik wens de gelukkigen wijsheid over hun nieuwe vermogen Zij en duizenden anderen hadden op 6 januari een mooi feest. Maar voor het zover was….

Nadat ik op nieuwjaarsdag aan het eind van de middag werd gebeld met de mededeling dat de prijzen in Geldermalsen zouden gaan gevallen, kwamen de specialisten van de gemeente meteen in actie. Samen met de Postcodeloterij, de brandweer en de politie werd een goede locatie gevonden en alles in een rap tempo in orde gemaakt voor de evenementenvergunning. De mensen die erbij betrokken waren, hadden de drive om dit uitzonderlijke evenement in een korte tijd mogelijk te maken en betrokken hierbij GVV Geldermalsen. Top dat deze vereniging in staat was om met 50 vrijwilligers een belangrijke bijdrage te leveren aan het slagen van het evenement. Een knap staaltje van goede samenwerking. Complimenten!

5 jaar jong

West Betuwe is inmiddels al 5 jaar een mooie gemeente. In onderwijsjargon: we hebben de (af en toe nog speels oefenende) onderbouw van het basisonderwijs achter ons liggen en gaan nu met het echte werk beginnen. Wat hebben we al ongelooflijk veel gerealiseerd in de afgelopen 5 jaar. De afgelopen jaren hebben de gemeenteraad en het college ontzettend veel besluiten genomen. In de eerste twee jaar moesten het beleid en de werkwijze van de drie voormalige gemeenten gelijkgeschakeld worden. Dat harmoniseren is gelukt. Daarna we op die basis verder gaan bouwen aan onze gemeente. De omstandigheden waren verre van gemakkelijk. We kregen te maken met de coronapandemie, de oorlog in Oekraine en de gevolgen daarvan in de vorm van de energiecrisis. We moesten veel thuiswerken en via digitale middelen overleggen en vergaderen. Tijdens de verbouwing van dit pand waren we verdeeld over drie locaties. De gemeenteraad was en is aangewezen op de aula van de Lingeborgh. 

Gegeven deze omstandigheden mag iedereen die een bijdrage heeft geleverd trots zijn op de resultaten. 

Wat zijn we na 5 jaar West Betuwe blij met dit gebouw dat grondig onder handen genomen is. We kunnen nu nog beter vorm en inhoud gaan geven aan Samen West Betuws Werken. Gemakkelijk ontmoeten voor een vraag of een overleg. 

Gemeentehuis

Het gebouw zelf is al een mooi voorbeeld van samenwerken. Ik doel op het samen optrekken met de architect en bouwer en alle andere – tientallen – leveranciers. Ook lokale leveranciers! Ik noem Hermeta uit Asperen voor alle raampartijen. De Gebroeders Van Breda uit Geldermalsen voor al het straatwerk en groenvoorziening. Werkzaak Rivierenland voor de catering en schoonmaak. Bottesteyn uit Geldermalsen voor het ontwerp en de productie van het maatwerkmeubilair in de raadzaal. Ik vind het resultaat fenomenaal. Een hele mooie samenwerking!

Samen West Betuwe

Ik noemde al enkele keren ‘samen’ en ‘West Betuwe’. Wat mij betreft horen deze bij elkaar. Vanuit respect voor het verleden en met het oog op de toekomst. De ambtsketens in de vitrines symboliseren wat mij betreft deze verbinding.

Onze gemeente heeft 26 kernen met elk een eigen identiteit en karakter. Deze moeten behouden blijven. We houden dan ook oog voor de eigenheid van onze kernen en willen maatwerk per kern leveren. De basis hiervoor dit maatwerk ligt in de kernagenda’s die vooral door onze inwoners zijn gemaakt. De uitdaging is dat dit niet een papieren aangelegenheid is en dat we de resultaten ook in de praktijk zien. Voor de ogenschijnlijk kleinere dingen lukt dat wel. Maar het is best een uitdaging als er grotere projecten in de top 3 staan, die meer tijd vragen om tot uitvoering te komen. Het laaghangende fruit hebben we al kunnen plukken. 

Schuivende panelen

2023 was het jaar dat we maar liefst drie keer onze stem mochten uitbrengen: voor de Provinciale Staten, het Waterschap Rivierenland en de Tweede Kamer. Vooral bij de laatste verkiezingen hadden we in onze gemeente een hoge opkomst (85% tegen landelijk 77%). Dat zegt iets over de betrokkenheid van onze inwoners. Bij de eerste twee tekende zich al een belangrijke verschuiving af. Een nieuwe partij maakte met een stevige uitslag zijn entree in de politiek. De Tweede Kamerverkiezingen leidden zelfs tot een politieke aardverschuiving. We zien dat veel mensen zich niet meer hebben herkend in de politieke hoofdstromen van eertijds en de partijen die daar omheen zijn ontstaan. Het is nu aan landelijke partijen die nog nooit onderdeel zijn geweest van een kabinet om te bewijzen dat men ook verantwoordelijkheid wil nemen voor het besturen van ons land met een realistisch en uitvoerbaar beleid. Ik vind het bijzonder dat zij kennelijk eerst moeten overleggen over de betekenis van de wettelijke grondslag van onze democratische rechtsstaat. Ik hoop dat deze nieuwe politieke bedeling ook uitgaat van een financieel duurzame toekomst van gemeenten.

Woorden doen ertoe

De gemeenten staan als eerste overheid het dichtst bij onze inwoners. Wij moeten benaderbaar en toegankelijk zijn. Als we de basis van onze dienstverlening op orde hebben, kunnen we het verschil maken. Die nabijheid maakt ook dat de gemeentelijke overheid gezichten heeft. In de vorm van onze medewerkers die dagelijks in contact staan met onze inwoners. Die bij hen thuiskomen voor een gesprek over een Wmo-voorziening, die op straat worden aangesproken bij hun werk in de openbare ruimte. Die trouwens ook gemopper en zelfs gescheld met een opmerking en een bak koffie weten te pareren. Ik merk dat onze mensen van de buitendienst en de boa’s, aan de balie of de telefoon het nodige te verstouwen krijgen. Zij werken volgens onze kernwaarden. Daarnaast voeren zij gewoon wettelijke taken uit. Daarom is het ongepast om hen onheus te bejegenen of zelfs te bedreigen. Samen werken we daarom aan een veilige publieke taak. Woorden doen er toe. Laten we schouder aan schouder staan in het geven van het goede voorbeeld. Op kantoor, in de vergaderzaal en op sociale media. Laten we niet meewerken aan verdere verruwing van omgangsvormen waardoor de normale dialoog onmogelijk wordt.

Internationale onrust

Internationaal gezien, durf ik het woord veiligheid amper in de mond te nemen. We leven in een tijd van aangrijpende oorlogen en veel maatschappelijke onrust. De oorlog in Oekraïne woedt al bijna twee jaar. De beelden uit Israël en de Gazastrook zijn hartverscheurend. En dan zijn er de bijna vergeten intense conflicten. In Syrië, Afghanistan, Sudan, Eritrea, Jemen en andere landen. Miljoenen mensen slaan voor het geweld op de vlucht en laten huis en haard achter. Duizenden komen naar Nederland en ook naar onze gemeente. Wij vangen ze op en zorgen voor een tijdelijk onderdak. Maar hoe tijdelijk? Ik heb veel waardering voor inwoners die nog steeds een deel van hun huis beschikbaar stellen. Ik ben dankbaar voor de inzet van kerken en andere organisaties voor alle hulp bij scholing, vervoer en allerlei praktische zaken. Zo draagt iedereen eraan bij om hen toch een beetje thuis te laten voelen. Samen lukt ons dat! 

Luisterende overheid

Dat thuis voelen is belangrijk. Als je hier net nieuw gekomen bent, vanuit een andere gemeente of vanuit een ander land. Maar ook als je hier al jaren woont. Als problemen zich lijken op te stapelen en oplossingen niet in het verschiet liggen, doemen de vragen op. Voel ik me hier nog wel thuis? Ben ik nog bereid en in staat zelf de handen uit te mouwen te steken? Is het nog wel de moeite waard om mijn nek ergens voor uit te steken? 

Ik maak me soms ook zorgen over alleen maar verongelijkte en negatieve tonen. Over geweeklaag dat er niet geluisterd wordt. Over de mening dat de overheid alleen maar de eigen mening doordrijft. En toch is mijn antwoord tweeledig: 

1. Laten we elkaar niet laten ontmoedigen door verschijnselen van negativiteit of polarisatie. Deze helpen ons niet verder. 
2. Ik weerspreek trouwens dat de overheid niet luistert. Alleen nemen we soms na dat luisteren een beslissing die niet iedereen bevalt. We hebben immers niet een u-vraagt-en-wij-draaien-systeem. We moeten soms ingewikkelde overwegingen laten meetellen in onze besluiten.

Laten we dus samen met alle energie die in ons is het goede (en daar hebben we veel van) koesteren en werken aan het betere. 

Versta me niet verkeerd: verschil van mening is gezond. Een goed debat versterkt de democratie. Onderlinge verschillen van inzicht moeten kunnen worden uitgesproken. Dat helpt een samenleving juist verder. Maar laten we niet in de verschillen blijven hangen. We kunnen veel beter kijken naar wat we gemeenschappelijk hebben. Waar we elkaar kunnen vinden. Wat ons samenbindt.

Samen verder

Het eerste lustrum met de opening van het gemeentehuis als bijzonder markeringspunt, kan ons veerkracht en energie geven. We zullen dit jaar een aantal activiteiten waarderen als een lustrumactiviteit. En hierbij vooral aansluiten bij dingen die door verenigingen en hun vrijwilligers worden georganiseerd. Ik noem concreet het Jam-festival in juni. Of het dorpenspel. Wij houden ons uiteraard aanbevolen voor goede suggesties. Zeker als het een project is dat het ‘samen’ van West Betuwe illustreert of de ‘verbinding’ tussen de kernen. Zulke initiatieven vormen een bewijs van de kracht in onze kernen. Kracht en energie bij al die vrijwilligers die zich, ieder op een eigen manier, inzetten voor de samenleving. Voor de leefbaarheid, voor de sociale samenhang en binding in de gemeenschap. Op het terrein van de sport, van de muziek, van de zorg en mantelzorg. 

En naast dit alles gaan we ons met vereende krachten richten op de grote uitdagingen en opgaven waar we voor staan. En die zijn er meer dan genoeg. 

Blijven bouwen aan sociale kracht voor onze jongeren en ouderen. Mensen helpen die moeite hebben om rond te komen. Zorgen dat iedereen zichzelf kan zijn. 

Dat is samen leven in West Betuwe.

Maatregelen nemen in de openbare ruimte om wateroverlast te voorkomen en tegelijkertijd het schone water in dit gebied vasthouden om verdroging tegen te gaan. Meewerken aan veilige en gastvrije dijken. Stimuleren van economische bedrijvigheid. 

Dat is samen werken in West Betuwe.

Zorgen dat de gemeente een aantrekkelijke woongemeente blijft door woningbouw te stimuleren. (Ik zeg het zo omdat de gemeente zelf geen enkel huis bouwt). Aandacht blijven houden voor de bereikbaarheid.

Dat is samen wonen in West Betuwe.

Zullen we samen verder bouwen aan West Betuwe? Doet u mee om de zaak in beweging te houden? Dan heffen we daar het glas op. Gevuld met non-alcoholische drank. Op het nieuwe jaar!

Foto door Frank Pietersen.